tecnology

Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi (CERN), insanlık tarihinin laboratuvar ortamında ulaştığı en yüksek sıcaklığı elde etti.CERN araştırmacıları, İsviçre-Fransa sınırında yer alan ve 27 kilometre uzunluğundaki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı’nda gerçekleştirilen deneyde, yaklaşık 5 trilyon santigrat dereceye ulaşarak, bugüne dek yapay olarak elde edilen en yüksek sıcaklığa ulaştı. Bu değer, Güneş’in çekirdeğinden yaklaşık 100 bin kat daha yüksek. Deney, CERN’in ALICE (A Large Ion Collider Experiment) adlı sisteminde gerçekleştirildi. Deneyde ağır elementlerden biri olan kurşun kullanıldı. Kurşun iyonları, ışık hızına yakın bir hızda birbirlerine çarpıştırılarak son derece yoğun enerji açığa çıkarıldı. Bu süreçte evrenin erken dönemlerinde var olduğu düşünülen kuark-gluon plazması oluştu. Bu madde formu, evrenin ilk saniyelerinde gözlemlenen temel bileşenleri temsil ediyor.İLERİ DÜZEY MATEMATİK MODELLERİYLE HESAPLANDIElde edilen sıcaklık doğrudan ölçülmüyor. Bilim insanları, çarpışmalar sonucunda ortaya çıkan parçacıkların hareketlerini ve dağılımlarını analiz ederek sıcaklık tahmininde bulunuyor. Bu ölçümler, ileri düzey fiziksel ve matematiksel […]

Bilim insanları, yaptıkları çeşitli araştırmalarla yapay zeka modellerinin "duyguları insanlardan daha iyi anlayabileceğini" öne sürdü.İsviçre’deki Cenevre Üniversitesi (UNIGE) ve Bern Üniversitesi (UniBE) tarafından yapılan yeni bir araştırmaya göre, bazı büyük dil modelleri (LLM’ler) — örneğin ChatGPT-4, Gemini 1.5, Claude 3.5 Haiku ve Copilot 365 — duygusal zeka testlerinde insanlardan daha başarılı sonuçlar verdi.Communications Psychology dergisinde yayımlanan çalışmaya göre araştırmacılar, insan davranışlarını temel alan beş farklı duygusal zekâ testini (STEM, STEU, GEMOK-Blends, GECo Regulation, GECo Management) bu yapay zeka sistemlerine uyguladı. AI modelleri, insan uzmanların daha önce “doğru” olarak tanımladığı tepkileri yüzde 81 oranında seçerken, insanların ortalama başarısı yüzde 56’da kaldı.Ayrıca ChatGPT gibi modellerin, bu testlerin ayarlarına uygun yeni sorular üretebildiği ve bunların özgün sorularla eşdeğer zorlukta olduğu uzmanlarca onaylandı."GERÇEK EMPATİ BAŞKA BİR ŞEY"Araştırmanın sonuçları ilgi çekici olsa da bazı uzmanlar, yapay zekanın duyguları gerçekten “anladığını” söylemenin fazla iddialı olduğunu belirtiyor. […]

Dünyanın en büyük dijital kamerasına sahip Vera C. Rubin Gözlemevi, nihayet ilk gözlemini yayımladı. 10 milyondan fazla galaksinin yer aldığı görüntülerin detay seviyesi insan gözüyle algılanamayacak kadar yüksek."GRAND DESIGN" GALAKSİ Messier 61 (M61) galaksisi, dışarıdan bakıldığında Samanyolu’nun nasıl görünebileceğine dair ipuçları veriyor. Belirgin spiral kolları ve merkezindeki dev kara delikle dikkat çeken bu galaksi, Rubin’in görüntüsünde alt kısımda küçük mavi bir spiral galaksinin hemen altında görülebilir.ÜÇLÜ GALAKSİ ÇARPIŞMASI Üst sağ köşede, üç spiral galaksi birbirine fazlasıyla yaklaşmış durumda. Kütleçekim etkisiyle biçimleri bozulmuş ve galaksiler arasında madde köprüleri oluşmuş. Bu tür birleşmeler evrende oldukça yaygın; bilim insanları Samanyolu’nun da geçmişte birçok galaksiyle birleştiğini düşünüyor.PARLAK VE YAKIN BİR YILDIZ Rubin’in gözlemi yalnızca uzak galaksileri değil, Samanyolu’na ait bazı yakın yıldızları da içeriyor. Kırmızımsı parıltısı ve pervane gibi ışık saçan yapısıyla dikkat çeken bu yıldızlar, gözlemevine çok daha yakın konumda yer alıyor. Teleskobun […]

Bilim insanları, devlerin ayakları etrafında koşan Labrador cinsi bir köpek boyutlarında bir dinozor türü keşfetti.Bilim insanları, Labrador cinsi bir köpek büyüklüğünde yeni bir dinozor türü keşfetti. Enigmacursor - yani şaşırtıcı koşucu - olarak isimlendirilen bu yaratık, yaklaşık 150 milyon yıl önce Stegosaurus gibi ünlü devlerin ayaklarının etrafında koşarak yaşamıştı. Başlangıçta bir Nanosaurus türü olarak sınıflandırılan bu fosilin, aslında farklı bir türe ait olduğu sonucuna varıldı.2014'TEN BERİ İLK YENİ DİNOZOR Yeni tür, Londra'daki Doğa Tarihi Müzesi'nde 2014'ten bu yana sergilenecek ilk yeni dinozor olacak. Müzedeki paleontologlardan Profesör Paul Barrett, keşfin erken dönem küçük dinozorların "çok büyük ve tuhaf" hayvanlara dönüştüğü evrimsel tarihe ışık tutmayı vaat ettiğini söyledi.UZUN BİR KUYRUĞU VARDI Enigmacursor'un 64 santimetre boyunda ve 180 santimetre uzunluğunda olduğu ancak çok daha büyük ayakları ve "muhtemelen dinozorun geri kalanından daha uzun" bir kuyruğu olduğu tahmin ediliyor. Ayrıca, nispeten küçük bir kafatasına […]

Modern droneların çıkardığı vızıldayan sesler, özellikle teslimat, hava çekimi, acil durum müdahalesi ve askeri operasyonlar gibi yaygın kullanım alanlarında gürültü kirliliğine neden oluyor. Ancak bu sorunun çözümü, 500 yıl öncesine, Rönesans döneminin dahi ismi Leonardo da Vinci’nin hayal gücüne dayanıyor olabilir.Johns Hopkins Üniversitesi tarafından yürütülen yeni bir çalışmaya göre, Leonardo’nun 15. yüzyılda tasarladığı "hava vidası" (aerial screw) adlı helikopter prototipi, daha sessiz ve etkili drone tasarımlarına ilham verebilir.VİDA "MODERNLEŞTİRİLDİ"Ressamlığının yanı sıra mühendislik ve mimarlık alanında da devrim niteliğinde çizimler yapan Leonardo da Vinci, uçuş teknolojisinin henüz gelişmediği bir çağda dikey kalkış yapabilen bir araç tasarlamıştı. Bu tasarım, tek sarmal bir pervaneden oluşuyordu ve havada kaldırma kuvveti oluşturmayı hedefliyordu. Çalışmayı yürüten makine mühendisi Prof. Rajat Mittal, “Leonardo’nun vizyoner hava vidası, modern hesaplama yöntemleriyle birleştirildiğinde geleceğin sessiz drone’larına dair büyük ipuçları veriyor” açıklamasında bulundu.SİMÜLASYONLAR NE GÖSTERDİ?Henüz hakemli bir dergide yayımlanmayan araştırmada, bilim […]

Bilim insanları, aşırı sıcaklarla başa çıkmanın 4 püf noktasını açıkladı.Uzmanlara göre, insanların aşırı sıcak havalarda verimli çalışması biyolojik olarak mümkün değil. Peki, sadece su içmek ve perdeyi kapatmak dışında neler yapılabilir? Portsmouth Üniversitesi Aşırı Ortamlar Laboratuvarı’ndan Profesör Mike Tipton, sıcakla başa çıkmanın bilimsel yollarını açıkladı.YÜZÜNÜZÜ DEĞİL, ELLERİNİZİ SOĞUTUN Sıcak havalarda klima altında oturmak ferahlatıcı hissettirse de bu yöntem vücut ısısını düşürmede etkili değil. Profesör Tipton’a göre eller, yüksek yüzey alanı ve yoğun kan akışı sayesinde ısıyı vücuttan uzaklaştırmada çok daha başarılı. 15-20 dakika boyunca ellerinizi soğuk suya sokmak, serinlemek için en etkili yöntemlerden biri.ILIK DUŞ TERCİH EDİN Buz gibi bir duş cazip gelse de, tüm vücudu ani şekilde soğuk suya maruz bırakmak damarların büzüşmesine ve ısı kaybının yavaşlamasına neden oluyor. Tipton, “Cildinize kan akışını artırmak ve ısıyı dışarı atmak istiyorsanız, ılık bir duş en iyisi" uyarısında bulunuyor. Su ne çok […]

Sanayileşmeye ABD’den 75 yıl sonra, 1950’lerde başlayan Çin, robot teknolojisinde dünyanın lider ülkelerinden biri haline geldi. Son olarak, Çin ordusu, sinek büyüklüğünde drone üretti.Çin, 2022-2023 yılları arasında dünyada en çok robot üreten ülke oldu. Üstelik bu, Çin’in bir önceki yıla ait kendi rekorunun hemen gerisinde kalıyor. Ülke genelinde şu an 450 binden fazla robotik şirket faaliyet gösteriyor. Morgan Stanley’e göre, bu alanda 2028’e kadar en büyük payı insansız hava araçları (drone’lar) oluşturacak. Bu ilerlemenin en dikkat çekici örneklerinden biri, Çin’in en prestijli askeri araştırma kurumu olan Ulusal Savunma Teknolojisi Üniversitesi’nde (HUDT) geliştirilen yeni nesil mikro drone’lar oldu. Bunlar arasında özellikle öne çıkan bir model ise yalnızca 1,3 santimetre genişliğinde, sivrisinek boyutunda bir nano drone.BEZELYE TANESİ BÜYÜKLÜĞÜNDEİki küçük kanat ve üç iğne gibi bacağı olan bu bezelye tanesi büyüklüğündeki cihaz, neredeyse çıplak gözle görülemeyecek kadar küçük. Geliştirici ekipten bir öğrenci, devlet […]

İnsan DNS'sını sıfırdan yaratmaya yönelik proje için çalışmalar başladı. Ancak projenin, biyolojik silahlar veya insan DNA'sına sahip yaratıklar ortaya çıkarmasından endişe ediliyor.Dünyada bir ilk olacağına inanılan, insan yaşamının yapı taşlarını sıfırdan yaratmaya yönelik tartışmalı bir proje üzerinde çalışmalar başladı.Araştırma, tasarım bebeklere ya da gelecek nesillerde öngörülemeyen değişikliklere yol açabileceği endişesiyle şimdiye kadar tabu olarak görülüyordu.Ancak şimdi dünyanın en büyük tıbbi yardım kuruluşu Wellcome Trust, projeyi başlatmak için 10 milyon sterlinlik bir başlangıç desteği verdi ve bunun, tedavisi mümkün olmayan birçok hastalığın tedavisini hızlandırarak zarardan çok fayda sağlama potansiyeline sahip olduğunu söylüyor."HASTALIĞA DİRENÇLİ HÜCRELER ÜRETMEK İSTİYORUZ" Projenin bir parçası olan Cambridge'deki MRC Moleküler Biyoloji Laboratuarı'ndan Dr. Julian Sale, BBC News'e yaptığı açıklamada araştırmanın biyolojide bir sonraki dev sıçrama olduğunu söyledi.Sale, şunları söyledi: "Sınır gökyüzü. İnsanların daha az hastalıkla yaşlanmalarına yol açacak tedavilere bakıyoruz. Bu yaklaşımı, örneğin karaciğer ve kalp, hatta bağışıklık sistemi […]

Meta CEO’su Marsk Zuckerberg, şirketindeki yapay zeka krizine çözüm ararken doğrudan devreye girdi. Dünyanın en zengin adamlarından biri olan Zuckerberg, işe almak istediği kişilere WhatApp mesajları göndererek yüklü paralar teklif ediyor.Son aylarda, yapay zeka alanındaki en zeki araştırmacılar ve mühendisler, dünyanın en zengin adamlarından birinden mesajlar almaya başladı. Meta CEO’su Mark Zuckerberg, yapay zeka yarışında geride kalmamak için e-posta ve WhatsApp mesajları göndererek, bu alandaki en parlak zihinleri yeni kurduğu “Süperzeka Laboratuvarı”na katılmaları için ikna etmeye çalışıyor. BİZZAT ONUN MESAJ ATTIĞINA İNANMADILAR Zuckerberg’in ulaştığı kişiler arasında araştırmacılar, bilim insanları, altyapı mühendisleri, ürün geliştirme uzmanları ve girişimciler bulunuyor. Hatta bazıları, bizzat Zuckerberg’den mesaj aldıklarına inanmayıp ilk başta yanıt bile vermedi. Üstelik Zuckerberg yalnızca mesaj göndermekle kalmıyor; aynı zamanda teknoloji dünyasının şimdiye kadar gördüğü en pahalı işe alımlarından bazıları için yüz milyonlarca dolarlık teklifler sunuyor. Bazı durumlarda, şirket satın alma teklifleri dahi gündeme geliyor. Ancak […]

Japon uzay şirketinin Ay’a iniş denemesi, art arda iki kez başarısız oldu. Şirket, yaşanan ikinci çakılmanın ardından 2027’de NASA iş birliğiyle yeni bir görev planlıyor.Bu ayın başlarında Japonya merkezli bir şirketin Ay’a iniş yapması planlanan uzay aracı, yön bulmak için kullandığı lazer sistemindeki bir sorun nedeniyle Ay yüzeyine çakıldı. Ispace adlı şirketin yetkilileri, Salı günü Tokyo’da düzenledikleri basın toplantısında kazayı duyurdu. Bu, ispace’in son iki yıldaki ikinci başarısız Ay inişi girişimi oldu. “Resilience” (Dayanıklılık) adı verilen uzay aracı, Ay’ın kuzey kutbuna yakın bölgesi olan Mare Frigoris (Soğuklar Denizi) üzerine inmeyi hedefliyordu. NASA’nın Lunar Reconnaissance Orbiter (Ay Keşif Yörünge Aracı), kazanın meydana geldiği bölgenin fotoğraflarını Dünya’ya iletti. Görüntülerde, Resilience ve taşıdığı mini keşif aracının enkazı yer alıyor.LAZERLİ MESAFE ÖLÇÜM CİHAZI SORUMLU TUTULDU Şirket yetkilileri, kazadan uzay aracının lazerli mesafe ölçüm cihazını sorumlu tuttu. Cihazın devreye geçmesinde gecikme yaşandığı ve bu nedenle […]